Wychowanie dziecka w środowisku wielojęzycznym z jednej strony jest dla niego szansą na jednoczesne przyswojenie kilku języków, z drugiej zaś, wiąże się z wieloma wyzwaniami, przed jakimi muszą stanąć jego rodzice, pozostali krewni oraz opiekunowie. Niestety, sam fakt zwracania się do pociechy w różnych językach nie wystarczy, by zaczęła biegle posługiwać się każdym z nich. W dzisiejszym wpisie podpowiadamy, jak wspierać malucha dorastającego w rodzinie, w której mówi się więcej niż jednym językiem.

Z wielojęzycznością dziecka mamy zwykle do czynienia w dwóch sytuacjach. Pierwsza z nich występuje wtedy, gdy rodzice pochodzą z różnych krajów i posługują się różnymi językami. Druga natomiast dotyczy maluchów wychowywanych przez parę mówiącą tym samym językiem, ale mieszkającą poza swoją ojczyzną, dzięki czemu dziecko ma możliwość przyswoić nowy język uczęszczając do żłobka, przedszkola czy szkoły, a także poprzez kontakt z rówieśnikami i innymi osobami obcojęzycznymi.

Wyznaczcie zasady i trzymajcie się ich

Wychowywanie dziecka w rodzinie wielojęzycznej niewątpliwie wymaga od rodziców konsekwencji, poświęcenia i stworzenia maluchowi odpowiednich warunków środowiskowych. Aby zapewnić malcowi przewagę wynikającą z możliwości dorastania w wielojęzycznym środowisku nie trzeba wdrażać specjalnych programów nauczania. Ważne jednak, by jak najwcześniej określić zasady komunikowania się z dzieckiem (zwłaszcza, gdy rodzice posługują się różnymi językami). Oto niektóre z nich:

• Ustalenie w jakim języku z pociechą będzie rozmawiać mama, a w jakim tata. Najlepiej, gdy każde z nich używa swojego ojczystego języka.
• Wybranie języka, w którym rodzice będą się porozumiewać między sobą. Dobrze, by był to ten język, z którym dziecko ma mniej kontaktu, bo np. nie styka się z nim w przedszkolu lub szkole, na podwórku czy podczas spotkań z rówieśnikami. W niektórych sytuacjach może to być język inny niż ten, który jest rodzimym językiem rodziców, choćby wtedy, gdy mama mówi po polsku, tata po hiszpańsku, ale między sobą komunikują się po angielsku.
• Określenie, gdzie maluch będzie miał styczność z danym językiem i ustalenie czy kontakt ten będzie rozszerzany, np. dzięki dodatkowym lekcjom, oglądaniu filmów, czytaniu książek lub spotkaniom z osobami, które używają tego języka.
• Uzgodnienie tego, kto będzie uczył dziecko czytać i pisać w danym języku (czy będzie się to odbywać w szkole lub podczas dodatkowych zajęć językowych, czy też podejmą się tego rodzice). Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy języki różnią sie od siebie rodzajem pisma (przykładem może być alfabet łaciński i cyrylica).
• Przygotowanie planu działań i bycie konsekwentnym. Nie można jednak zapominać, że każde dziecko jest inne, każde rozwija się w swoim tempie i co za tym idzie, może przyswajać dany język nieco wolniej (lub szybciej) niż rodzeństwo czy rówieśnicy.

Stwórzcie dziecku okazje do kontaktu z językiem

Choć wyznaczenie zasad dotyczących komunikowania się rodziców i opiekunów z dzieckiem jest kluczowe w sytuacji wychowywania pociechy w rodzinie wielojęzycznej, nie wszystko da się z góry przewidzieć i zaplanować. Pamiętajmy, że maluchy są bardzo naturalne i spontaniczne. Jeśli tylko im na to pozwolimy, będą próbowały komunikować się wyłącznie w tym języku, który znają lepiej. Zamiast jednak się złościć lub stosować system nakazów i zakazów, przyjmijmy strategię polegającą na jak najczęstszym stwarzaniu dziecku okazji do kontaktu z językiem. W tym celu:

• Zapewnijmy dziecku regularny i jak najczęstszy kontakt z językiem, tak, aby mogło się z nim osłuchać: oglądajmy wspólnie zagraniczne bajki, filmy i programy, czytajmy książki, słuchajmy muzyki.
• Nie ograniczajmy kontaktu malucha z językiem jedynie do komunikowania się z najbliższymi: rozszerzmy krąg obcojęzycznych znajomych, zorganizujmy dziecku dodatkowe zajęcia pozalekcyjne w danym języku, chodźmy na place zabaw, do parków, czy innych miejsc, w których pociecha będzie miała okazję do rozmowy.
• Jeśli jest taka możliwość, zapiszmy dziecko do dwujęzycznego przedszkola lub szkoły oraz na dodatkowe lekcje języka i/lub obóz językowy.
• Jeśli tylko możemy sobie na to pozwolić, jak najczęściej wyjeżdżajmy do krajów, w których dany język jest używany.