Nauka języków obcych od najmłodszych lat – kiedy i jak zacząć?
W dzisiejszym zglobalizowanym świecie znajomość języków obcych jest jedną z najważniejszych kompetencji, w jakie warto wyposażyć młodego człowieka. Ten fakt niejednokrotnie budzi sporą presję u rodziców. Kiedy i w jaki sposób rozpocząć zatem naukę języka obcego, by była ona nie tylko skuteczna, ale i na długie lata rozbudziła w dziecku miłość do rozwijania umiejętności językowych?
Kiedy zacząć?
Na to pytanie nie ma konkretnej odpowiedzi, choć większość pedagogów i logopedów zgodnie twierdzi, że im wcześniej, tym lepiej. Wiele zależy od tego, jaki cel zamierzamy osiągnąć. Jeśli chcemy, by nasze dziecko było dwujęzyczne, nauka z pewnością musi się rozpocząć przed 3. rokiem życia. Wiąże się to z faktem, iż dzieci przyswajają sobie język na dwa sposoby: symultanicznie i następczo. W pierwszym przypadku mamy do czynienia właśnie z dwujęzycznością. Wówczas maluch uczy się drugiego języka w tym samym czasie i w ten sam sposób jak ojczystego – ze słuchu i kontekstu, poprzez niezapośredniczony kontakt z językiem. Nauka następcza, nazywana również sekwencyjną, to nauka, jaką większość z nas zna z własnego doświadczenia – rozpoczyna się w przedszkolu lub szkole, dopiero po tym, jak maluch opanuje już swobodne porozumiewanie się w swoim ojczystym języku.
Zalety nauki obcego języka na wczesnym etapie życia:
Nawet jeśli nie zależy nam na wychowaniu dwujęzycznego dziecka, naukę języka obcego warto zacząć jak najwcześniej – najlepiej przed 7. rokiem życia. Przez te pierwsze 7 lat wszystkie okoliczności działają na korzyść małego ucznia. Dziecko w tym wieku jest naturalnie ciekawe świata i błyskawicznie przyswaja wiedzę. Ma również doskonale rozwiniętą umiejętność rozumienia ze słuchu. Logopedzi zwracają także uwagę na wyjątkową plastyczność aparatu mowy kilkuletniego malucha. Dzięki niej
o wiele łatwiej jest mu przyswoić sobie obcy system fonologiczny, a także nauczyć się prawidłowego akcentu czy intonacji.
Korzyści z wczesnej edukacji językowej to:
Jaki proces Was czeka?
Początki to pole do popisu dla rodziców. Krótko mówiąc: trzeba zainteresować malucha obcym językiem – koniecznie poprzez zabawę.
Nie jest to konieczne, ale może być przydatne. Logopeda sprawdzi, czy maluch nie ma wad wymowy
i czy na pewno jest gotowy na rozpoczęcie przyswajania sobie kolejnego języka.
Może zacząć się już w żłobku lub przedszkolu i trwać przez cały okres nauki szkolnej. Istnieją przedszkola i szkoły dwujęzyczne, w których poszczególne zajęcia odbywają się w całości w języku obcym. Dzięki temu dziecko ma namiastkę „immersji językowej”, co bardzo przyspiesza przyswajanie obcego języka. Poza zajęciami szkolnymi lub innymi grupowymi możesz postawić również na indywidualne spotkania z nauczycielem lub – jeszcze lepiej – native speakerem danego języka.
W późniejszym etapie edukacji świetnie sprawdza się uczestnictwo w obozach lub koloniach językowych – zwłaszcza tych zagranicznych. Dzięki bezpośredniemu kontaktowi z językiem, Twoje dziecko poczyni szybsze postępy oraz jeszcze lepiej zrozumie wagę dalszej nauki.
Jak samemu wspierać dziecko w nauce?
Jeśli Twoje pierwsze próby zainteresowania malucha językiem obcym (puszczanie piosenek, powtarzanie słówek i rymowanek, nazywanie otaczających Was przedmiotów obcymi nazwami) spali na panewce, nie zrażaj się, ale również nie wymuszaj na dziecku dalszej nauki. Możliwe, że to jeszcze ten nie czas. Odczekaj trochę i spróbuj ponownie.
Nauka zawsze powinna być przyjemnością, ale na początku, gdy uczniem jest właściwie kilkuletni brzdąc – zasada ta staje się wręcz koniecznością! Urozmaicaj cały proces: ucz maluszka poprzez gry
i zabawy, czytanie i oglądanie bajek, powtarzanie lub układanie wierszyków, zabawę w teatrzyk. Angażuj wszystkie jego zmysły, wykorzystaj ruch, rytmikę, muzykę, zajęcia plastyczne – pamiętaj, że maluchy chłoną wiedzę dosłownie całym ciałem.
Jeśli tylko masz taką możliwość, zorganizuj maluchowi zajęcia z native speakerem. Kontakt
z prawdziwym, żywym językiem, naturalnym akcentem i wymową sprawią, że pociecha od małego nabierze prawidłowych językowych nawyków. Jeśli lekcje z rodowitym Anglikiem, Włochem czy Niemcem nie wchodzą w grę, jak najczęściej puszczaj maluszkowi bajki czy audiobooki nagrane przez lektorów – native speakerów.
O ile sama możesz spokojnie wprowadzić w pociechę w świat języka obcego, nauczyć go pierwszych słówek lub podstawowych zwrotów, dalszą naukę zostaw profesjonalistom. Chcąc dobrze, możesz nieświadomie utrwalić w dziecku błędną wymowę lub gramatykę. Nauczyciele języków obcych nie tylko znają skuteczne metodologie i techniki nauki, ale dbają również o to, by mali uczniowie posługiwali się językiem obcym poprawnie.
Staraj się wykorzystywać naukę języków obcych do poszerzania horyzontów swojego dziecka. Uzmysławiaj mu, że na świecie istnieją różne nacje i kultury, w ramach których ludzie mówią różnymi językami, a sama nauka języka nie polega na wkuwaniu słówek czy zasad gramatycznych, ale jest prawdziwą przepustką do komunikacji z innymi. Możesz wykorzystywać do tego wspólne podróże zagraniczne, przeglądanie Internetu czy oglądanie zagranicznych kanałów w telewizji.
Maluchy same z siebie nie boją się popełniać błędów językowych. Do nauki języka obcego podchodzą tak jak do nauki chodzenia – potknięcia i upadki ich nie zrażają. No chyba że ktoś ich tego nauczy… Dlatego staraj się, by proces nauki przebiegał w pozytywnej i przyjemnej, a nie stresującej, atmosferze. Zamiast podkreślać błędy, jakie maluch popełnia, chwal jego postępy. To zaowocuje w przyszłości. Twoja pociecha nie będzie obawiała się swobodnie komunikować w obcym języku.
Nawet, jeśli Twoje dziecko wykazuje duży entuzjazm wobec nauki języka obcego, a cały proces przebiega gładko, bardzo prawdopodobne, że w pewnym momencie ten zapał nieco wyhamuje. To zupełnie naturalne. Często zdarza się tuż przed nadejściem kolejnego skoku językowego, gdy opanowane już wiedza i umiejętności powszednieją, a nowe wciąż nie nadchodzą. Wówczas przychodzi czas frustracji lub zwyczajnego znużenia nauką. W takiej sytuacji poszukaj sposobów na ponowne rozniecenie z małym uczniu zainteresowania językiem. Może w gronie znajomych masz dwujęzyczną rodzinę i Twój maluch mógłby pobawić się z dziećmi mówiącymi w innym języku? A może ulubiona kreskówka Twojego dziecka jest dostępna w oryginalnej wersji językowej?
Co, gdy dom lub środowisko jest dwujęzyczne?
Dwujęzyczność, nazywana również bilingwizmem, to bardzo obszerny temat, co najmniej na osobny artykuł. Kilka kwestii jest jednak wartych odnotowania. Mówimy o dwujęzycznym domu (wtedy, gdy każdy z rodziców mówi w innym języku) lub o dwujęzycznym środowisku (gdy rodzice mówią w tym samym języku, ale wraz z dzieckiem funkcjonują w społeczeństwie posługującym się innym językiem – na przykład będąc na emigracji). Bilingwizm jest więc sytuacją, gdy dziecko niemal od urodzenia ma intensywny bezpośredni kontakt z dwoma językami. Odpowiednio prowadzone, w dorosłym wieku może płynnie posługiwać się jednym i drugim. By tak się stało, specjaliści radzą trzymać się przede wszystkim dwóch zasad:
