Jak wspierać rozwój sensoryczny dziecka?
Integracja sensoryczna to inaczej odpowiedź mózgu na bodźce pochodzące z różnych narządów zmysłu, które mózg przetwarza i na które produkuje określoną reakcję. Ciało z kolei zapamiętuje tę reakcję, często nawet na całe życie. Idealnie jest, jeśli odpowiedź ciała na dochodzące do niego bodźce jest adekwatna do sytuacji i niezaburzona. Zdarza się jednak, że dziecko reaguje na dźwięki, smaki, zapachy czy dotyk w niewłaściwy sposób – np. nie lubi dotyku ubrań, które je „kłują” niezależnie od ich faktury lub nie lubi dotyku w ogóle, często się wywraca, ma problemy z mówieniem, negatywnie reaguje na jakikolwiek hałas. Jeśli pojawią się tego typu problemy to my jako rodzice, poprzez naszą codzienną pracę z maluchem, mamy duży wpływ na poprawę integracji sensorycznej naszego dziecka. Poniżej opisujemy kilka nawyków i zabaw, które może wykorzystać każdy rodzic.
Wspieraj dziecko już od narodzin
Pracę nad integracją sensoryczną dziecka należy rozpocząć już od pierwszych chwil po narodzeniu. W początkowym okresie życia na prawidłowy rozwój tego obszaru mają wpływ m.in. zachowania, które są dla wielu kobiet często bardzo instynktowne: kontakt skóra do skóry z niemowlęciem, noszenie dziecka, także w chuście, kołysanie w ramionach, karmienie piersią, mówienie do malucha i patrzenie mu w oczy. Nie wszyscy rodzice mogą sobie jednak pozwolić na częste noszenie dziecka, m.in. z powodu mocno nadwyrężonego kręgosłupa. Ponadto nie każda kobieta może czy chce karmić piersią. Warto wówczas wykorzystać inne dostępne, rozwijające małego człowieka metody, jak głaskanie, całowanie, pieszczoty czy turlanie z boku na bok. Pozwalajmy dziecku też na odważne i możliwie niezakłócone eksplorowanie świata – poprzez raczkowanie czy dotykanie przedmiotów codziennego użytku.
Wspierający kontakt z rodzicami
Aby wspierać rozwój sensoryczny dziecka warto oswajać malucha z kontaktem fizycznym również w późniejszym okresie jego życia, poprzez jak najczęstsze przytulanie, łaskotanie czy wieczorny rytuał masażu stópek, rączek i plecków. Warto też zapoznawać młodego człowieka z różnymi fakturami materiałów, pokazując mu jaka w dotyku jest chropowata ściana, dywan czy inne przedmioty. Jeśli chodzi o zmysł słuchu to zajęciem rozwijającym ten obszar będzie wspólne granie na różnych instrumentach czy branie udziału w zajęciach umuzykalniających dla maluchów. Jeśli natomiast chcemy popracować nad wzmocnieniem integracji sensorycznej zmysłu smaku warto w ramach posiłków przygotowywać maluchowi kilka produktów do samodzielnego zjedzenia i które sam wybierze. Należy też, w miarę możliwości, urozmaicać dziecku dania, aby nie były one monotonne i przewidywalne.
Terapia przez sport
Każdy rodzaj sportu oraz wysiłku fizycznego doskonale wspiera integrację sensoryczną. Warto pozwolić dziecku na samodzielnie wybranie dyscypliny, która będzie sprawiała mu najwięcej przyjemności. Dobrze jest również jak najczęściej uprawiać sport z maluchem – grać z nim w piłkę, rzucać przedmiotami do celu, pokonywać tor przeszkód czy urządzić wojnę na poduszki. Ponadto można umieścić w domu różne przyrządy wspierające aktywność fizyczną: drążek, drabinkę czy jeśli mamy wystarczająco dużo miejsca – małą trampolinę do skakania.
Rozwijające sensorycznie zabawy w kuchni
Kuchnia jest wprost doskonałym miejscem do wspierania integracji sensorycznej malucha. Możemy napełnić w niej garnek wodą, aby dziecko moczyło w nim sobie rączki czy wrzucało do niego zabawki. Do tego zestawu możemy dać również dziecku mydło, aby przy okazji uczyło się samodzielnego mycia rączek. Takie spędzanie czasu oswaja malucha z wodą, a także uczuciem mokrego ciała czy mokrego ubranka na sobie. Do zabaw w kuchni możemy wykorzystać też makaron, który dziecko będzie przesypywać rączkami z jednej miseczki do drugiej lub mąkę. Pamiętajmy, że jeśli wykorzystujemy do zabawy jakiekolwiek małe produkty to zawsze powinna ona odbywać się pod czujnym okiem rodzica. Innym sposobem na doskonałe, rozwijające sensorycznie zajęcie jest dodanie do mąki ziemniaczanej wody, aby dziecko mogło bawić się kleistą masą.
Tego czy u naszego dziecka występuje zaburzenie integracji sensorycznej dowiemy się u terapeuty SI, do którego powinniśmy się udać, jeśli mamy podejrzenie wystąpienia tego problemu. To on opracuje naszemu maluchowi właściwą terapię i to właśnie od wizyty w jego gabinecie powinniśmy rozpocząć pracę nad integracją sensoryczną młodego człowieka. Profesjonalną terapię zawsze warto wspierać w codziennych interakcjach z dzieckiem. Jest to niezwykle ważne, ponieważ rozwój integracji sensorycznej ma wpływ na różne obszary życia malucha – m.in. na to, jak reaguje na różne bodźce oraz na to w jaki sposób wchodzi w interakcję z innymi ludźmi. Warto zadbać o prawidłowy rozwój tego obszaru, aby ułatwić dziecku prawidłowe i optymalne funkcjonowanie każdego dnia, tak, aby mogło ono w pełni wykorzystać drzemiący w nim potencjał.