Nawyki żywieniowe kształtujemy w naszych maluchach od pierwszego dnia życia. Rola rodzica jest zatem kluczowa, im bardziej świadomy opiekun, tym zdrowsze i szczuplejsze dziecko. Jak zapobiegać nadwadze i jak sobie radzić, gdy już mamy do czynienia z problemem – opowie dietetyk dziecięcy Iwona Gryszkin, która na co dzień boryka się z problemem otyłości u najmłodszych pacjentów.

Od nadwagi do otyłości

Nadwaga jest to stan kiedy dziecko waży kilka kilogramów więcej, niż wynosi norma dla jego wieku. Najczęściej przyczyną nadwagi jest nadmierna podaż pożywienia w stosunku do aktywności dziecka. Od nadwagi prosta droga do otyłości, groźnej dla zdrowia fizycznego i psychicznego dziecka. „Parametrem, oceniającym stopień otyłości, jest BMI – body mass index, czyli wskaźnik masy ciała. BMI u dzieci zawsze odnosi się do siatek centylowych. Idealne wyniki mieszczą się pomiędzy 25 a 75 centylem. Zgodnie z normami, otyłość u dzieci rozpoznaje się, kiedy BMI przekracza 95 centyl. Przy kontrolnej wizycie u pediatry warto poprosić o takie badanie” – sugeruje specjalista. Zbędne kilogramy są dla dziecka niebezpieczne. „Typowe konsekwencje otyłości występujące w wieku niemowlęcym to między innymi podwyższone stężenie cholesterolu oraz trójglicerydów, problemy z nadciśnieniem, ryzyko zachorowania na cukrzycę, wyższa podatność na infekcje dróg oddechowych. Maluchy z nadwagą później zaczynają raczkować i chodzić, a proste zabawy wymagają od nich znacznie więcej wysiłku w stosunku do ich rówieśników. Również wady postawy są konsekwencją otyłości. Starsze dzieci, które ze względu na wagę nie są akceptowane przez rówieśników, często zamyka się w sobie, a żeby się pocieszyć, jedzą coraz więcej” – dodaje Pani dietetyk.

Rodzice zapobiegamy!

Dziecko nie rodzi się otyłe. Geny są z pewnością podłożem do rozwoju otyłości, jednak tylko w 40%, reszta to czynniki środowiskowe. Według opinii lekarzy najskuteczniejsza profilaktyka przeciw otyłości u dzieci do 6 miesiąca życia to karmienie piersią. „Jeśli maluch jednak ciągle garnie się do piersi niekoniecznie oznacza to, że czuje się głodny. Jeżeli dostał sporą porcję mleka i nadal domaga się piersi można spróbować podać mu do picia wodę. W dalszej kolejności, przy rozszerzaniu diety ważne jest, aby zaprogramować malucha na zdrowy sposób odżywiania” – mówi Pani Iwona. Błędy popełniane przez rodziców mogą skutkować negatywnymi konsekwencjami. Nieprawidłowe przygotowywanie mieszanki dla malucha, dosładzane posiłków i napojów oraz systematyczne przekarmianie we wczesnym dzieciństwie to najczęstsze przyczyny, które mogą prowadzić do otyłości. „Rodzice muszą sobie zdać sprawę, że dziecko samo reguluje sobie apetyt. Jeśli odwraca główkę nie należy „wpychać” jedzenia. Pojemność pustego żołądka niemowlęcia mieści się
w granicach 50 -100 ml. Porcja posiłku powinna być na tyle sycąca, by zaspokoić głód na 3 godziny. Kilkumiesięczny maluch, ze względu na ograniczoną aktywność ruchową nie jest w stanie przecież spalić całej energii, jakiej dostarcza mu kaloryczny posiłek. Dodatkowe węglowodany bardzo szybko odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej”– dodaje ekspert.

Płyny w diecie maluszka

Dzieci naśladują swoich rodziców i przejmują ich nawyki żywieniowe. Możemy im zatem dać dobry przykład, gasząc pragnienie wodą. Słodkie, gazowane napoje są bowiem bardzo kaloryczne i niezdrowe. Według zaleceń żywieniowych dziecko powinno codziennie wypijać 100 ml wody na każdy z pierwszych dziecięciu kilogramów ciała, 50 ml na każdy z kolejnych dziesięciu i 20 ml na każdy kilogram powyżej 20 kg. Jest to tak zwane zapotrzebowanie podstawowe, niezbędne do podtrzymania wszystkich procesów fizjologicznych. Wzrasta ono np. gdy dziecko bawi się, skacze, biega. Nie oznacza to jednak, że malec musi tę wodę wypijać wyłącznie w postaci wody. Liczy się także woda zawarta w zupie, herbacie, sokach, kompotach, owocach, warzywach. Oprócz ilości ważna jest także jakość wody. Jak wskazują specjaliści, woda z kranu, ze względu na zawartość chloru oraz związków miedzi może prowadzić do podrażnienia przewodu pokarmowego maluszka. Płyny podawane dzieciom nie mogą zawierać sztucznych barwników, aromatów oraz konserwantów. Niewskazane są dosładzane napoje, mocne napary z herbaty, wody smakowe oraz gazowane. „Woda, którą podajemy dzieciom musi spełniać rygorystyczne normy: być niegazowana, z niska zawartością sodu, bez nadmiaru soli mineralnych, a jej jakość powinna potwierdzać pozytywna opinia Centrum Zdrowia Dziecka, jak w przypadku wody Mama i ja” – radzi Pani Iwona Gryszkin, dietetyk dziecięcy.

Jak leczyć? – dietetyk radzi

Gdy zobaczymy niepokojące objawy – profilaktyka nie wystarczy, należy zacząć leczenie. U niemowląt i małych dzieci stosowanie diet odchudzających jest surowo zabronione. Wsparcie leczenia polega na zbilansowaniu diety – należy stosować dietę należną, czyli taką, która pokryje zapotrzebowanie dziecka. Gdy zachodzą istotne podejrzenia, że maluch może mieć problemy z otyłością, tym co możemy zrobić jest wydłużenie czasu między poszczególnymi karmieniami oraz uważnie przyjrzenie się nawykom związanym z przygotowywaniem mieszanki lub rozszerzeniem diety dziecka. Otyłość może mieć też podłoże hormonalne lub wynikać z zaburzeń metabolicznych, które powinny być potwierdzone badaniami laboratoryjnymi. Dlatego najlepiej zgłosić się do dietetyka lub lekarza, który doradzi u jakiego specjalisty zasięgnąć jeszcze pomocy. Ważne jest, aby dociec, z jakiego powodu dziecko zbyt dużo je. Może okazać się że jedzenie jest dla dziecka sposobem na nudę, stres, lub złą atmosferę w domu, czy brak akceptacji wśród rówieśników. W takim przypadku pomocna będzie konsultacja z psychologiem.

„Jeśli dziecko waży za dużo i czujemy, że ten problem nas przerasta, należy niezwłocznie skorzystać z pomocy specjalisty – poradni leczenia otyłości, lekarza pediatry specjalizującego się w gastrologii dziecięcej, albo dietetyka dziecięcego, który przedyskutuje nawyki żywieniowe dziecka i ustali optymalna dietę” – radzi na koniec Pani dietetyk.